Κρίση! Κρίση πολιτική, κοινωνική, οἰκογενειακή, νεανική, οἰκολογική, οἰκονομική. Κρίση θεσμῶν καὶ ἀξιῶν. Πόλεμοι, πρόσφυγες, πεῖνα, φτώχια, ἀνεργία, τρομοκρατία, συνεχιζόμενη οἰκολογική καταστροφή τοῦ πλανήτη μας. Αὐτὴ εἶναι ἡ εἰκόνα τῆς ἀνθρωπότητας σὲ παγκόσμια κλίμακα. Πώς θὰ ἐξέλθουμε ἀπὸ τὴν βαθειὰ κρίση ποὺ μαστίζει τὴν ἐποχή μας;
Στὰ κινέζικα ἡ λέξη κρίση γράφεται, ὡς γνωστόν, μὲ τὸ ἴδιο ἰδεόγραμμα ποὺ χρησιμοποιεῖται καὶ γιὰ τὴν λέξη εὐκαιρία. Καὶ στὰ ἑλληνικὰ ἡ λέξη κρίση ἐμπεριέχει καὶ τὴν ἔννοια ἐνέργεια, ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὸ κρίνω καὶ σημαίνει τὴν νοητικὴ ἐνέργεια ποὺ ὁδηγεῖ σὲ μιὰ ἀπόφαση ἤ ἐπιλογή. Ἐπομένως ἡ κρίση ποὺ περνᾶμε, θὰ μποροῦσε νὰ λειτουργήσει πολὺ θετικὰ ἐὰν τὴν χρησιμοποιήσουμε ὡς εὐκαιρία μετανοίας· ὡς εὐκαιρία διορθώσεως τῶν λάθος ἐπιλογῶν ποὺ ἔχουμε κάνει ὡς ἄτομα καὶ ὡς κοινωνικὸ σύνολο· ὡς εὐκαιρία ἀλλαγῆς τῆς νοοτροπίας καὶ τῆς συμπεριφορᾶς στὴν καθημερινὴ ζωή μας.
Στὴν ἀνατολὴ τοῦ νέου ἔτους ὁ Χριστὸς μᾶς καλεῖ νὰ προσέξουμε μιὰ λέξη. Μιὰ λέξη, ὅμως, ποὺ ζυγίζει αἰωνιότητα. Μετανοεῖτε! Ἡ λέξη αὐτὴ πρωτοακούστηκε στὴν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου καὶ στὴν Γαλιλαία τῶν Ἐθνῶν. Πρωτοειπώθηκε ἀπὸ τὸν Ἰωάννη τὸν Πρόδρομο καὶ τὸν Θεάνθρωπο Ἰησοῦ. Στὸ πέρασμα τῶν αἰώνων ἀναμεταδόθηκε ἀναρρίθμητες φορὲς μέσῳ τῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιά. Ἔτσι ἔφτασε μέχρι σὲ μᾶς.
Ἡ μετάδοση τοῦ κηρύγματος τῆς μετανοίας στὴν ἀρχὴ τοῦ ἔτους εἶναι ἀκριβῶς ὅ,τι χρειάζεται ὁ κόσμος καὶ σήμερα γιὰ νὰ ξεπεράσει τὴν κρίση σὲ προσωπικὸ καὶ κοινωνικὸ ἐπίπεδο.
Μετανοεῖτε! Κι ὁ Ἰωάννης καὶ ὁ Χριστὸς ἄρχισαν τὸ κήρυγμά τους μὲ τὴν ἴδια λέξη, βάζοντας γιὰ κλειδὶ στὴν θύρα τῆς σωτηρίας τὴν μετάνοια. Τὸ μετανοεῖτε εἶναι ἡ ἀρχὴ τοῦ Εὐαγγελίου. Ὅλο τὸ Εὐαγγέλιο ἀπὸ τὸ μέρος τοῦ Θεοῦ εἶναι χάρη, κι ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι μετάνοια. Ἐκεῖ ποὺ συναντιῶνται ἡ χάρη κι ἡ μετάνοια ἐκεῖ πραγματώνεται ἡ σωτηρία.
Ὅλο τὸ κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας Του στὴν μετάνοια περιλαμβάνεται καὶ συγκεφαλαιώνεται. Μὲ τὴν μετάνοια ἄρχισε ὁ Χριστὸς τὸ κήρυγμά Του καὶ μὲ τὴν μετάνοια τὸ τελείωσε. Στὴν ἀρχὴ τοῦ κηρύγματός Του μᾶς εἶπε: Μετανοεῖτε˙ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν (Μτ. 4:17). Τὸ τέλος τοῦ κηρύγματός Του τὸ ἀκοῦμε στὴν τελευταία παραγγελία τοῦ Χριστοῦ μετὰ τὴν Ἀνάστασή Του πρὸς τοὺς Ἀποστόλους, ποὺ ἦταν νὰ κηρύξουνε μετάνοια καὶ ἄφεση ἁμαρτιῶν στ᾽ ὄνομά Του σ᾽ ὅλα τὰ ἔθνη (Λκ.24: 47).
Μετανοεῖτε˙ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Βασιλεία τῶν οὐρανῶν εἶναι, ἀσφαλῶς, ἡ Ἐκκλησία. Καὶ ὡς πρὸς τὴν καταγωγή της καὶ ὡς πρὸς τὴν ἀποστολή της, καθὼς τὸ εἶπε ὁ Χριστός. Ἡ βασιλεία μου δὲν εἶναι ἀπὸ τοῦτο τὸν κόσμο. (Ἰω.18:36) Ἐννοοῦσε πὼς ἡ Ἐκκλησία, σὰν ἐξουσία, εἶναι πνευματικὴ μὲ προέλευσή της τὸν οὐρανό. Καὶ σὰν σωτηρία εἶναι πορεία μετανοίας μὲ τέρμα της τὸν οὐρανό.
Μὲ τὴν μετάνοια ὁ μεταπτωτικὸς ἄνθρωπος κερδίζει ὄχι ἁπλῶς τὸν χαμένο παράδεισο, ἀλλὰ τὸν οὐρανό.
Ἄς δώσουμε στὸ σημεῖο αὐτὸ τὸν λόγο στὸν μεγαλύτερο ἐκκλησιαστικὸ ρήτορα ὅλων τῶν ἐποχῶν, τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο, ὁ ὁποῖος σχολιάζοντας τὸ Μετανοεῖτε˙ ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, λέει τὰ ἑξῆς καταπληκτικά:
Ὁ Θεὸς δὲν ὑπόσχεται νὰ μᾶς βάλη στὸν παράδεισο, ἀλλὰ νὰ μᾶς ἀνεβάση στὸν οὐρανό. Δὲν κήρυξε βασιλεία παραδείσου, ἀλλὰ βασιλεία οὐρανῶν. Μετανοεῖτε˙ ἤγγικε γάρ, οὐχ ἡ βασιλεία τοῦ παραδείσου, ἀλλ᾽ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Ἀπώλεσες μὲν τὸν παράδεισο, ἀλλὰ ὁ Θεὸς γιὰ νὰ δείξη τὴν φιλανθρωπία Του σοῦ ἔδωσε τὸν οὐρανό. Ἀπώλεσες μὲν τὸν παράδεισο, ἀλλὰ ὁ Θεὸς σοῦ ἄνοιξε τὸν οὐρανό. Καταδικάστηκες σὲ πρόσκαιρη ταλαιπωρία, ἀλλὰ τιμήθηκες μὲ αἰώνια ζωή. Διέταξε τὴν γῆ νὰ βγάλη ἀκάνθας καὶ τριβόλους, ἀλλὰ ἡ ψυχὴ βλάστησε τὸν καρπὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Βλέπεις ὅτι ἡ ὠφέλεια εἶναι μεγαλύτερη ἀπὸ τὴν ζημιά; Περισσότερος ὁ πλοῦτος; Ἀλλὰ τί λέω, ἀναρωτιέται ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος καὶ συνεχίζει. Ἔπλασε ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ χῶμα καὶ νερὸ καὶ τὸν ἔβαλε στὸν παράδεισο. (Μετὰ τὴν πτώση του) δὲν τὸν ἀνέπλασσε ἀπὸ χῶμα καὶ νερό, ἀλλ᾽ ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος. Καὶ δὲν τοῦ ὑποσχέθηκε πάλι τὸν παράδεισο ἀλλὰ τὴν βασιλεία τῶν οὐρανῶν. (Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Ὁμιλία η´ εἰς τὴν Γένεσιν, PG 54, 614)
Ἐὰν δὲν καταλάβουμε τί σημαίνει μετάνοια τότε εἶναι ἀδύνατον νὰ καταλάβουμε τὴν οὐσία τοῦ Εὐαγγελίου. Ἡ μετάνοια εἶναι τὸ πρῶτο ποὺ χρειάζεται σὰν ἀρχὴ καὶ σὰν θύρα στὸ δρόμο τῆς σωτηρίας. Χωρὶς μετάνοια σωτηρία δὲν ὑπάρχει. Γιατὶ μετάνοια σημαίνει: νὰ ἀλλάξης τὸν τρόπο ποὺ σκέφτεσαι. Νὰ καταλάβης πὼς δὲν βαδίζεις καλὰ καὶ νὰ ἀλλάξης πορεία. Νὰ ἀφήσης παληὲς ἁμαρτωλὲς συνήθειες καὶ νὰ βάλης μιὰ νέα τάξη καὶ ἀρχὴ στὴν ζωή σου. Μετάνοια θὰ πῆ: νὰ πάρης μιὰ γενναία ἀπόφαση καὶ νὰ ἐλευθερωθῆς ἀπὸ κακίες καὶ πάθη, ποὺ σὲ κρατᾶνε δέσμιο καὶ ταπεινώνουν τὴν προσωπικότητά σου. Νὰ μισήσης τὸν ἁμαρτωλὸ ἑαυτό σου καὶ νὰ ἀγαπήσης τὸν Θεό. Νὰ πάψης νὰ ἔχης ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στὸν μυαλό σου καὶ νὰ ἀνοίξης τὰ μάτια σου στὸ φῶς τῆς πίστεως. Νὰ κλάψης καὶ νὰ πενθήσης γιὰ τὴν ἁμαρτία σου καὶ νὰ ζητήσης τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ὅλα αὐτὰ εἶναι ἡ μετάνοια, σὰν προετοιμασία γιὰ νὰ ἔρθη νὰ κατοικήση μέσα μας ὁ Χριστός.
Ἡ παγκόσμια κρίση ποὺ μᾶς ταλαιπωρεῖ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ξεπεραστῆ χωρὶς μετάνοια. Ἐὰν π.χ. δὲν μετανοήσουν οἱ πολιτικοὶ καὶ οἱ πνευματικοὶ ἡγέτες γιὰ τὰ λάθη τους δὲν θὰ δοῦμε καλύτερες μέρες. Ἐὰν δὲν μετανοήσουν οἱ γονεῖς καὶ οἱ ἐκπαιδευτικοὶ γιὰ τὰ λάθη τους δὲν θὰ βγάλουν καλύτερα παιδιὰ στὴν κοινωνία. Ἐὰν δὲν μετανοήσουν ὅσοι καταστρέφουν ἐκ πλεονεξίας τὸ φυσικὸ περιβάλλον δὲν θὰ σωθῆ ὁ πλανήτης μας ἀπὸ τὴν οἰκολογικὴ καταστροφή. Ἐὰν δὲν μετανοήσουν ὅσοι συμπεριφέρονται φίλαυτα καὶ ἐγωκεντρικὰ πρὸς τὸν πλησίον τους δὲν θὰ ἀπολαύσουμε τὰ θεϊκὰ δῶρα τῆς ἀγάπης, τῆς εἰρήνης καὶ τῆς κοινωνικῆς δικαιοσύνης. Ἐὰν δὲν μετανοήσουμε γιὰ τὸν ἐγωισμό μας, ποὺ γεννάει τὶς ἐχθρότητες καὶ τὶς διαιρέσεις, δὲν θὰ γίνει ποτὲ πραγματικότητα ἡ ἕνωση τῶν Χριστιανῶν.
Ὁ Θεὸς διὰ τοῦ προφήτου Ἡσαΐα μᾶς παραγγέλλει καὶ σήμερα: Λουσθῆτε, λοιπόν, στὸ λουτρὸ τῆς μετανοίας, γίνετε ἐσωτερικῶς καθαροί, ἀφαιρέστε τὶς πονηρίες καὶ τὰ ἁμαρτωλὰ πάθη ἀπὸ τὶς ψυχές σας, γιὰ νὰ εἶστε καθαροὶ ἐνώπιόν μου. Πᾶψτε πλέον τὶς πονηρίες σας. Μάθετε καὶ συνηθῖστε τὸ καλό, ἐπιδιῶξτε μὲ ὅλη σας τὴν καρδιὰ τὸ δίκαιο, σῶστε ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ ἄδικου αὐτόν, ὁ ὁποῖος ἀδικεῖται, ἀποδῶστε τὸ δίκαιο στὸ ὀρφανό, δῶστε δικαιοσύνη στὴν ἀδικούμενη χήρα. Καὶ μὲ αὐτὴ τὴν μετάνοια καὶ τὶς καλὲς ἀποφάσεις σας ἐλᾶτε νὰ συζητήσουμε, δεῦτε καὶ διαλεχθῶμεν, λέγει Κύριος. ( Ἡσ. 1:16-18)
Τώρα στὴν ἀρχὴ τοῦ νέου ἔτους, ἄς βάλουμε κι ἐμεῖς ἀρχὴ καὶ βάση στὸν βίο μας τὸ μετανοεῖτε, γιὰ νὰ ἔρθη καὶ σὲ μᾶς ἡ χάρη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, γιὰ τὴν σωτηρία μας. Ἔτσι μόνον θὰ λυθοῦν καὶ ὅλα τὰ κοινωνικὰ προβλήματα ποὺ ταλαιπωροῦν τὴν χώρα μας ἀλλὰ καὶ τὴν παγκόσμια κοινότητα.
Εὐλογημένο, εἰρηνικὸ καὶ μὲ λιγότερα προσωπικὰ καὶ κοινωνικὰ προβλήματα τὸ Νέον Ἔτος 2017.
Μετὰ πολλῆς πάντοτε ἀγάπης,
+ ὁ Κορέας Ἀμβρόσιος